7 cách để loại bỏ đờm: Các biện pháp khắc phục tại nhà, thuốc kháng sinh và hơn thế nữa

Chất nhầy /chất nhờn là gì? (Mucus)

Chất nhầy là một chất lỏng bình thường, trơn và có dạng chuỗi được tạo ra bởi nhiều mô lót trong cơ thể. Nó cần thiết cho chức năng của cơ thể và hoạt động như một lớp bảo vệ và giữ ẩm để giữ cho các cơ quan quan trọng không bị khô. Chất nhầy cũng hoạt động như một cái bẫy đối với các chất kích thích như bụi, khói hoặc vi khuẩn. Nó chứa các kháng thể và các enzym tiêu diệt vi khuẩn để giúp chống lại nhiễm trùng.

Cơ thể sản xuất nhiều chất nhờn – khoảng 1-1,5 lít mỗi ngày. Chúng ta không có xu hướng nhận thấy chất nhầy trừ khi sản xuất tăng lên hoặc chất lượng của chất nhầy đã thay đổi, như có thể xảy ra với các bệnh và tình trạng khác nhau.

Nguyên nhân làm tăng sản xuất chất nhờn?

Nhiễm trùng đường hô hấp như cảm lạnh, cúm và viêm xoang là những nguyên nhân phổ biến làm tăng sản xuất chất nhầy và ho ra chất nhầy. Phản ứng dị ứng là một lý do khác khiến sản xuất chất nhầy có thể tăng lên. Ngay cả khi tiêu thụ thức ăn cay có thể gây ra sản xuất chất nhầy dư thừa trong đường mũi.

Khi bị bệnh do nhiễm trùng đường hô hấp, bạn có thể nhận thấy chất nhầy đặc quánh và có màu sẫm hơn bình thường. Chất nhầy đặc này khó làm sạch hơn chất nhầy điển hình. Chất nhầy này có liên quan đến nhiều triệu chứng đặc trưng của cảm lạnh hoặc cúm. Chất nhầy cũng có thể có màu vàng xanh khi bạn bị bệnh.

Đờm và nhầy đều có thể do dị ứng theo mùa hoặc nhiễm trùng đường hô hấp.
Đờm và chất nhầy đều có thể do dị ứng theo mùa hoặc nhiễm trùng đường hô hấp.

Những vùng nào trên cơ thể tiết ra chất nhờn?

Chất nhầy được sản xuất ở nhiều vị trí trong cơ thể bởi các tuyến chất nhờn trong các mô lót của nhiều cơ quan, bao gồm:

phổi,
xoang,
miệng,
họng,
mũi, và
đường tiêu hóa.

Sự khác biệt giữa chất nhầy và đờm là gì?

Đờm là thuật ngữ dùng để chỉ chất nhầy do hệ hô hấp tiết ra, đặc biệt là khi chất nhầy được sản xuất dư thừa và ho ra ngoài. Trong thời gian bị nhiễm trùng, chất nhầy có chứa vi rút hoặc vi khuẩn gây ra nhiễm trùng cũng như các tế bào chống nhiễm trùng của hệ thống miễn dịch của cơ thể (tế bào bạch cầu).

Bản thân đờm không nguy hiểm nhưng khi xuất hiện với lượng lớn có thể làm tắc nghẽn đường thở. Đờm thường được tống ra khi ho và điều này thường đi kèm với các triệu chứng như nghẹt mũi, chảy nước mũi và đau họng.

Màu sắc khác nhau của chất nhầy và đờm có nghĩa là gì?

Chất nhầy đặc quánh kèm theo nhiều bệnh lý thường có màu vàng sẫm hơn so với bình thường, chất nhầy trong, loãng.
Chất nhầy màu xanh lá cây có nghĩa là chất nhầy có chứa các tế bào bạch cầu chống nhiễm trùng.
Dịch nhầy có màu nâu hoặc nhuốm máu cũng thường gặp khi bị nhiễm trùng đường hô hấp trên, đặc biệt nếu bên trong mũi bị kích ứng hoặc trầy xước.
Trong khi một lượng nhỏ máu trong chất nhầy là bình thường, bạn nên đến gặp bác sĩ  nếu hiện tượng chảy máu trong chất nhầy.

Khi nào thì quá nhiều chất nhờn là một vấn đề?

Chất nhầy quá nhiều hiếm khi là một vấn đề y tế nghiêm trọng, nhưng nó gây khó chịu và phiền toái, đặc biệt là khi nó làm tắc các xoang hoặc gây ra những cơn ho. Chất nhầy đặc và sản xuất quá nhiều chất nhờn gây ra nhiều triệu chứng khó chịu bao gồm:

sổ mũi, nghẹt mũi, viêm họng, nhức đầu xoang và ho.

Đờm là gì? (Phlegm)

Đờm là chất đặc dính bám quanh cổ họng khi bạn bị ốm. Ít nhất đó là khi hầu hết mọi người chú ý đến nó. Nhưng bạn có biết rằng bạn luôn có chất nhầy này không?

Màng nhầy tạo đờm để bảo vệ và hỗ trợ hệ thống hô hấp của bạn. Những màng này lót:

miệng, mũi, họng, xoang, phổi

Chất nhầy dính nên có thể giữ bụi, chất gây dị ứng và vi rút. Khi bạn khỏe mạnh, chất nhầy sẽ loãng và ít thấy hơn. Khi bạn bị ốm hoặc tiếp xúc với quá nhiều hạt, đờm có thể đặc và trở nên dễ nhận thấy hơn vì nó giữ lại các chất lạ này.

Đờm là một phần lành mạnh của hệ hô hấp, nhưng nếu nó làm bạn khó chịu, bạn có thể tìm cách làm loãng hoặc loại bỏ nó ra khỏi cơ thể.

Hãy tiếp tục đọc để tìm hiểu về một số biện pháp tự nhiên và thuốc không kê đơn, và khi nào bạn có thể muốn gặp bác sĩ.

1. Làm ẩm không khí

Giữ ẩm cho không khí xung quanh bạn có thể giúp làm loãng chất nhờn. Bạn có thể đã nghe nói rằng hơi nước có thể làm sạch đờm và tắc nghẽn. Trên thực tế, không có nhiều bằng chứng chứng minh cho ý tưởng này và thậm chí nó có thể gây bỏng. Thay vì sử dụng hơi nước, bạn có thể sử dụng máy tạo ẩm phun sương mát mẻ. Bạn có thể chạy máy tạo độ ẩm một cách an toàn suốt cả ngày dài. Bạn sẽ chỉ muốn đảm bảo rằng bạn thay nước mỗi ngày và vệ sinh máy tạo độ ẩm theo hướng dẫn trên bao bì.

2. Giữ đủ nước

Uống đủ chất lỏng, đặc biệt là nước ấm, có thể giúp chất nhầy của bạn chảy ra. Nước có thể làm dịu sự tắc nghẽn mũi do đờm này.

Hãy thử nhấm nháp bất cứ thứ gì từ nước trái cây, nước dùng trong đến súp gà. Các lựa chọn chất lỏng tốt khác bao gồm trà đã khử caffein và nước trái cây ấm hoặc nước chanh.

3. Tiêu thụ các thành phần tăng cường sức khỏe đường hô hấp

Hãy thử tiêu thụ thực phẩm và đồ uống có chanh, gừng và tỏi. Có một số bằng chứng giai thoại rằng chúng có thể giúp điều trị cảm lạnh, ho và chất nhầy dư thừa. Thực phẩm cay có chứa capsaicin, chẳng hạn như ớt cay,…

Có một số bằng chứng khoa học cho thấy: rễ cây cam thảo, nhân sâm, quả mọng, Echinacea, trái thạch lựu, trà ổi, uống kẽm.

Cần nhiều nghiên cứu hơn, nhưng đối với hầu hết mọi người, việc bổ sung những thành phần này vào chế độ ăn uống của bạn là phương pháp an toàn để thử. Nếu bạn đang dùng bất kỳ loại thuốc theo toa nào, hãy hỏi bác sĩ trước khi thêm bất kỳ thành phần mới nào vào chế độ ăn uống của bạn (một số có thể ảnh hưởng đến hiệu quả).

4. Súc miệng nước muối

Súc miệng bằng nước muối ấm có thể giúp làm sạch đờm bám ở phía sau cổ họng của bạn. Nó thậm chí có thể tiêu diệt vi trùng và làm dịu cơn đau họng của bạn.

Trộn một cốc nước với 1/2 đến 3/4 thìa cà phê muối. Nước ấm hoạt động tốt nhất vì nó hòa tan muối nhanh hơn. Bạn cũng nên sử dụng nước lọc hoặc nước đóng chai không chứa clo gây kích ứng. Nhấm nháp một chút hỗn hợp và hơi ngửa đầu ra sau. Để hỗn hợp rửa sạch vào cổ họng của bạn mà không cần uống nó. Nhẹ nhàng thổi không khí từ phổi của bạn lên để súc miệng trong 30-60 giây, và sau đó phun ra nước. Lặp lại khi cần thiết.

5. Sử dụng dầu khuynh diệp.

Sử dụng tinh dầu khuynh diệp có thể đẩy chất nhờn ra khỏi ngực. Nó hoạt động bằng cách giúp làm lỏng chất nhầy để bạn có thể ho ra dễ dàng hơn. Đồng thời, nếu bạn bị ho dai dẳng, khuynh diệp có thể làm dịu cơn ho. Bạn có thể hít hơi bằng cách sử dụng máy khuếch tán hoặc sử dụng dầu dưỡng có chứa thành phần này.

Và hãy nhớ: Nói chuyện với bác sĩ của bạn trước khi sử dụng tinh dầu cho trẻ em.

6. Thực hiện các biện pháp khắc phục không kê đơn

Ngoài ra còn có các loại thuốc không kê đơn (OTC) mà bạn có thể sử dụng. Ví dụ, thuốc thông mũi có thể làm giảm chất nhầy chảy ra từ mũi của bạn. Chất nhầy này không được coi là đờm, nhưng nó có thể dẫn đến tắc nghẽn ngực. Thuốc thông mũi hoạt động bằng cách giảm sưng trong mũi và mở đường hô hấp.

7. Thuốc kê đơn

Nếu bạn mắc một số bệnh hoặc nhiễm trùng, bác sĩ có thể kê đơn thuốc để điều trị nguyên nhân gốc rễ của các triệu chứng của bạn. Có những loại thuốc cụ thể có thể làm loãng chất nhầy của bạn nếu bạn bị bệnh phổi mãn tính như xơ nang.

Nước muối ưu trương là một phương pháp điều trị được hít vào qua máy phun sương. Nó hoạt động bằng cách tăng lượng muối trong đường thở của bạn. Nó có các cường độ khác nhau và có thể được sử dụng cho những người từ 6 tuổi trở lên.

Phương pháp điều trị này chỉ giúp giảm đau tạm thời và có thể gây ra một số tác dụng phụ như ho, đau họng hoặc tức ngực.

Nếu tình trạng đờm khó chịu trở nên thường xuyên, bạn có thể đặt lịch hẹn với bác sĩ. Có một số tình trạng sức khỏe có thể gây ra sự tích tụ đờm, bao gồm: trào ngược axit, dị ứng, hen suyễn, xơ nang, mặc dù tình trạng này thường được chẩn đoán sớm trong cuộc sống, viêm phế quản mãn tính, các bệnh phổi khác.

Liên hệ với bác sĩ nếu đờm của bạn đã làm phiền bạn trong một tháng hoặc lâu hơn. Hãy cho bác sĩ biết nếu bạn có các triệu chứng khác, như:

ho ra máu

tưc ngực

khó thở

thở khò khè

Triệu chứng khác

Điều quan trọng cần nhớ là cơ thể luôn sản xuất chất nhờn. Có một số đờm không nhất thiết là một vấn đề. Khi bạn nhận thấy chất nhờn dư thừa, đó thường là phản ứng của việc bạn bị ốm. Sau khi bạn khỏe mạnh trở lại, mọi thứ sẽ trở lại bình thường. Liên hệ với bác sĩ của bạn nếu:

• bạn lo lắng về lượng đờm của bạn
• lượng đờm đã tăng lên đáng kể
• bạn có các triệu chứng khác khiến bạn lo lắng

Bài viết chỉ có tính chất tham khảo, không thay thế cho việc chẩn đoán hoặc điều trị y khoa.

Nguồn tham khảo:healthline, medicinenet